Voorwoord door Anne-Wil
Beste lezer,
Graag neem ik u mee naar de Zuiderwaterlinie. Een aaneenschakeling van elf Brabantse vestingsteden en hun ommeland, verbonden door het typisch Nederlandse verhaal van verdedigen met water. Een linie van maar liefst 160 kilometer die door haar uitgebreide militaire verleden zorgt voor een onuitputtelijke bron van verhalen. Op plaatsen waar vroeger indringers uit het zuiden tegengehouden werden, koesteren we nu historisch erfgoed. Brabanders en toeristen recreëren in de vestingsteden en het buitengebied. Maar de Zuiderwaterlinie biedt ook inspiratie voor hedendaagse en toekomstige ruimtelijke opgaven. In het zoeken naar oplossingen voor grote vragen rondom klimaat, energie en water kan ze als aanjager en versneller fungeren. Zo zijn de inundatievelden van vroeger prachtige gebieden om water vast te houden.
In 2016 kwamen de provincie Noord-Brabant, betrokken gemeenten, waterschappen en een groot aantal andere organisaties en personen de intentie overeen om de Zuiderwaterlinie als samenhangend geheel tot ontwikkeling te brengen. Het doel van deze samenwerking is om de Zuiderwaterlinie (inter)nationaal op de kaart te zetten. Dit doen we vanuit de filosofie dat de som groter is dan het geheel der delen. De verbinding van de elf vestingsteden en hun ommeland maakt lokale initiatieven sterker. Niet alleen belangrijk voor het historisch erfgoed, maar ook voor de eerder geschetste grote actuele en maatschappelijke opgaven.
Inmiddels zijn er belangrijke stappen gezet. Na een eerste pioniersfase, kenmerkt de linie zich door stabiliteit en groei. Er ligt een sterke basis die verder wordt uitgebouwd: denk aan gerestaureerde vestingwerken en forten, kennisverzameling en -deling door heemkundigen, een goed bezochte website en socialmediakanalen, wandel-, fiets- en autoroutes en markering van belangrijke bezienswaardigheden. De Zuiderwaterlinie heeft zich ontwikkeld tot een sterk merk. Steeds meer Brabanders en Nederlandse toeristen weten de Zuiderwaterlinie te vinden, te herkennen en tonen zich zelfs ambassadeur van de Zuiderwaterlinie. Maar we zijn er nog niet: de Alliantie Zuiderwaterlinie is ambitieus en toekomstgericht. Nieuwe partners sluiten zich aan bij de linie. Ik ben ontzettend trots op het traject dat we hebben afgelegd, en onverminderd enthousiast om de volgende stap te zetten.
In deze publieksversie vindt u een vertaling van het Ambitiedocument Zuiderwaterlinie 2021-2029, waarbij partners hun gedeelde visie op de toekomst van het verleden uitspreken. Deze visie en de vertaling daarvan in projecten, geeft richting en houvast aan het samenwerkingsverband. Het is geen eindpunt, maar een begin; een inspiratiebron en een werkdocument.
Ik nodig u van harte uit om hier kennis mee te maken. Misschien brengt het u tot nieuwe inzichten, of nodigt het u uit om zelf een bijdrage te leveren aan de doorontwikkeling van de linie. En hopelijk inspireert het u om de Zuiderwaterlinie te gaan ontdekken en te beleven. Ik wens u daarbij heel veel plezier!
Anne-Wil Maris
Programmamanager
Alliantie Zuiderwaterlinie
Ik heb al veel van de linie gezien de afgelopen jaren, allemaal even prachtig. Maar als ik moet kiezen dan zou ik een bezoekje aan Fort De Roovere aanraden.”
Jos Verhoef
Eigenaar Groepsaccommodatie
De Houtse Linies
Ik heb al veel van de linie gezien de afgelopen jaren, allemaal even prachtig. Maar als ik moet kiezen dan zou ik een bezoekje aan Fort De Roovere aanraden.”
Jos Verhoef
Eigenaar Groepsaccommodatie
De Houtse Linies
Over de Zuiderwaterlinie
Nederland heeft zich niet alleen eeuwenlang verdedigd tegen het water, maar ook met behulp van het water. Dit blijkt wel uit de vele waterlinies die ons land kent. De Zuiderwaterlinie is daarvan de oudste, de langste én de meest benutte. Zij is een aaneenschakeling van elf Brabantse vestingsteden en hun ommeland, van Bergen op Zoom tot voorbij Grave.
Het was de indertijd wereldberoemde vestingbouwer Menno van Coehoorn die er rond 1700 een samenhangend geheel van maakte. De Zuiderwaterlinie is niet alleen een verdedigingslinie maar markeert ook nog altijd een culturele grens tussen Noord en Zuid, zand en klei, protestant en rooms-katholiek en tussen friet en patat.
