Stelling van Willemstad
Forten rond het open water
De Stelling van Willemstad moest de toegang tot Holland via de zeearmen beschermen. Ze geldt als de meest complete vesting van Nederland. Een groot deel van de stelling bestaat uit relatief jonge kleipolders die goed te inunderen waren. Het landschap is grootschalig, vergelijkbaar met Zeeland. Militaire inundaties en natuurlijke overstromingen maakten sommige dorpen onbewoonbaar.
In de omgeving van Willemstad werden in de Napoleontische tijd vier forten bijgebouwd, waaronder drie door de Fransen gebouwde forten met een Tour Modèle, de vierkante Franse verdedigingstoren: Fort Sabina Henrica, Fort De Hel en Fort Prins Frederik (de enige drie in Nederland met een Tour Modèle). Fort Buitensluis is gebouwd voor de verdediging tegen de Fransen en rond 1874 is een vijfde fort gebouwd: Bovensluis.
Ambitie
De Stelling van Willemstad is vandaag al deels verbonden, maar we willen de verbindingen tussen de vijf forten en met Willemstad verder versterken. De typische signatuur van elk fort blijft daarbij behouden. De locaties worden zowel over land als over water met elkaar verbonden.
De belangrijkste toekomstplannen voor de Stelling van Willemstad zijn:
De belangrijkste toekomstplannen voor de Stelling van Willemstad
Fort Sabina is volop in ontwikkeling. Het fort en de gebouwen eromheen, zoals de botenloods, zijn nog beter beleefbaar geworden. Het is de wens om het fort als bijzondere culturele voorziening binnen de Stelling van Willemstad weg te zetten door de mogelijkheden van een openluchtpodium te onderzoeken. Uitdaging hierbij is de ontsluiting voor een groter publiek.
In 2024 is een plan met verschillende ontwikkelscenario’s voor het fort opgesteld. Aan de hand daarvan wordt gekeken welke activiteiten (in de toekomst) een plek zouden kunnen krijgen op het fort zodat dit een aantrekkelijke locatie binnen de Stelling van Willemstad is en blijft.
Fort Bovensluis is aangewezen als gemeentelijk monument. Het gebied rondom het fort is in ontwikkeling als recreatiepark. Hier wordt de komende jaren verder invulling aan gegeven.
Tot een duurzame exploitatie gerealiseerd is, zal Fort Prins Frederik kleinschalig beleefbaar zijn voor rondleidingen, kleinschalige horeca en evenementen.
Fort Buitensluis is volop in ontwikkeling. De restauratie van Fort Buitensluis is in het voorjaar van 2021 van start gegaan. In 2023 werd de restauratie van de voorgevel en het dak van het hoofdgebouw afgerond. Hierna zijn ze begonnen aan de restauratie van het interieur en de bijgebouwen. Het is de bedoeling dat het fort een plek wordt voor iedereen, waar historie en educatie een brede rol krijgen.
Bastion Groningen is een van de bastions in Willemstad. Op dit moment is het bastion geen aantrekkelijk gebied om te bezoeken. In de komende jaren wordt het bastion, en het omliggende gebied, leefbaar gemaakt zodat het beter aansluit bij Willemstad en voor bezoekers, en inwoners, een plek wordt waar de vesting beleefd kan worden.
De afgelopen jaren zijn meerdere forten en verdedigingswerken gerestaureerd en ontwikkeld tot beleefbare locaties. De uitdaging is nu om deze locaties met elkaar te verbinden en zo een samenhangend geheel te creëren dat herkenbaar en beleefbaar is voor bezoekers.
