Stelling van Willemstad
Forten rond het open water
De Stelling van Willemstad moest de toegang tot Holland via de zeearmen beschermen. Ze geldt als de meest complete vesting van Nederland. Een groot deel van de stelling bestaat uit relatief jonge kleipolders die goed te inunderen waren. Militaire inundaties en natuurlijke overstromingen maakten sommige dorpen onbewoonbaar.
In de omgeving van Willemstad werden in de Napoleontische tijd vier forten bijgebouwd, waaronder drie door de Fransen gebouwde forten met een Tour Modèle, de vierkante Franse verdedigingstoren: Fort Sabina Henrica, Fort De Hel en Fort Prins Frederik (de enige drie in Nederland met een Tour Modèle). Fort Buitensluis is gebouwd voor de verdediging tegen de Fransen en tegen 1874 is een vijfde fort gebouwd: Bovensluis.
Ambitie
De Stelling van Willemstad is vandaag al deels verbonden, maar we willen de verbindingen tussen de vijf forten en met Willemstad verder versterken. De typische signatuur van elk fort blijft daarbij behouden. De locaties worden zowel over land als over water met elkaar verbonden.
De belangrijkste toekomstplannen voor de Stelling van Willemstad zijn:
De belangrijkste toekomstplannen voor de Stelling van Willemstad
Fort Sabina is nu al het decor voor veel evenementen en kent een uitgebreid aanbod van dagrecreatie. De komende jaren wordt ook de botenloods bij het fort gerestaureerd, een mooi voorbeeld van hoe een ruïne weer een mooie blikvanger kan worden. Studenten zijn betrokken bij de constructie, de makelaardij, het metselen en de expositie.
Fort De Hel ligt direct aan de rijksweg A4. De weggebruikers doorkruisen een historische verdedigingslinie. Fort De Hel moet de komende jaren uitgroeien tot een structureel geopend fort met een expositie, rondleidingen en kleinschalige horeca.
Fort Bovensluis maakt deel uit van recreatiepark Bovensluis. De sterke verhalen, zoals dat over de sabotage van de sluis van de Bovensluis, moeten een hoofdrol spelen bij het zichtbaar en beleefbaar maken van het fort.
Fort Prins Frederik is de afgelopen jaren teruggebracht in zijn oorspronkelijke staat. De bebouwing rondom het fort is verwijderd, de ophaalbrug is teruggebracht en het fort is deels gerestaureerd. Tot een duurzame exploitatie gerealiseerd is, zal het fort kleinschalig beleefbaar zijn door rondleidingen, kleinschalige horeca en evenementen.
Ook Fort Buitensluis is volop in ontwikkeling. Nu starten de werkzaamheden aan het hoofdgebouw van het fort. We willen Fort Buitensluis structureel openstellen en toekomstbestendig maken door nieuwe functies toe te voegen.
Het nieuwe Mauritshuis heeft de deuren in de zomer van 2021 geopend. Het is omgetoverd tot bezoekerscentrum voor de Stelling van Willemstad en de Zuiderwaterlinie.
Het uitbouwen van de bestaande recreatieve waterverbindingen tot één recreatief routenetwerk kan de samenhang tussen de forten versterken. Dat netwerk legt via het water ook de verbinding met het Mauritshuis, Klundert, de Biesbosch en met de andere stellingen van de Zuiderwaterlinie. We maken van het vervoer op zichzelf een belevenis. Dat opent extra opportuniteiten voor recreatief-toeristische arrangementen.
