Pijlers van de Zuiderwaterlinie
De ambitie van de Zuiderwaterlinie krijgt vorm aan de hand van een aantal pijlers:
- De Zuiderwaterlinie: bijzonder militair erfgoed
De Zuiderwaterlinie is net als andere waterlinies een lijnvormig militair verdedigingswerk. Omdat vijandelijke legers met hun paarden en kanonnen moeilijk ondergelopen land konden oversteken, werden gebieden onder water gezet. Op plekken waar dat niet kon, werden forten en vestingen gebouwd als versterkingen.
De Zuiderwaterlinie heeft tegenover andere waterlinies een bijzondere historische waarde:
- De Zuiderwaterlinie omvat de hele historische krijgsgeschiedenis;
- Zij markeert nog steeds een landschappelijke en culturele grens (calvinistisch versus bourgondisch, harde ‘G’ versus zachte ‘G’, klei versus zand, ‘patat’ versus ‘friet’, protestant versus katholiek, laag versus hoog, boven de rivieren versus onder de rivieren);
- Zij was een leerschool voor de ontwerpers van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en andere verdedigingslinies.
- Recreatie en toerisme als vliegwiel
Recreatie en toerisme zijn bondgenoten. Ze vormen samen een prachtig podium om verhalen uit te dragen. Bovendien laten de inkomsten uit toerisme toe om het erfgoed in stand te houden en verder te ontwikkelen. Recreatie en toerisme versterken de drie waarden die verbonden zijn aan het opnieuw mobiliseren van de linie: ze bieden een economische basis voor de ontwikkeling van het erfgoed als collectief geheugen, ze dragen bij aan de versterking van de regionale economie en ze verhogen de kwaliteit van de leefomgeving.
- Water, natuur en landschap als bondgenoten
Investeringen in de Zuiderwaterlinie hebben een positieve impact op water en natuur in de omgeving, en omgekeerd. Het Brabantse ‘kwellandschap’, de overgangszone tussen het zand- en het kleilandschap, heeft een enorme natuurpotentie.
Brabant staat voor grote ruimtelijke uitdagingen. Het landschap in het Zuiderwaterlinie-gebied zal daardoor de komende decennia onherroepelijk veranderen. Denk maar aan woningbouw, bedrijventerreinen, windenergie, zonnevelden, infrastructuur of glastuinbouw.
Het wordt een hele evenwichtsoefening om in het kwetsbare kwel- en kleilandschap de grote ruimtelijke uitdagingen voor de toekomst te verzoenen met de unieke natuur van het Zuiderwaterlinie-gebied en met het rijke erfgoed. Dat vraagt een gebiedsgerichte aanpak, met een zorgvuldige afweging van de meerwaarde en de noodzaak van nieuwe ontwikkelingen.
- Governance – of hoe wij samenwerken
De Alliantie Zuiderwaterlinie is een organisatienetwerk. Dat bestaat uit verschillende organisaties die op uiteenlopende terreinen actief zijn: gemeenten, provincies, waterschappen en organisaties op het gebied van erfgoed, landschap, recreatie en toerisme. Samen hebben zij een samenwerkingsovereenkomst getekend. Op basis van deze afspraken zetten de partners zich in en leveren zij jaarlijks een financiële bijdrage.
